De bitterzoete smaak van vrijheid

Door Liselotte 

Vandaag, donderdag, is Yom Ha'Shoah in Israël, de dag waarop de zes miljoen joden herdacht worden die in de Shoah (of Holocaust) zijn vermoord. Wij hebben deze dag doorgebracht in Herzliya, waar een herdenking plaatsvond voor de Nederlandse gemeenschap in Israël. De herdenking werd georganiseerd door Elah en stond in het teken van bevrijding, omdat de dag dit jaar samenvalt met Bevrijdingsdag.

De herdenking begon met twee minuten "stilte". Stilte betekende in dit geval dat alle mensen stil waren, maar dat er wel twee minuten lang een schelle sirene klonk. Een stilte die je een onbestemd gevoel geeft, waar je bijna een beetje ongemakkelijk van wordt. Na de stilte kwamen verschillende mensen aan het woord, die een overdenking gaven over het thema. Wat steeds terugkwam is het feit dat na de bevrijding, de oorlog nog niet voorbij was. De gevolgen van de oorlog waren enorm. Kinderen die na jaren ondergedoken te hebben gezeten hun ouders herzagen, maar niet wisten dat het hun ouders waren. Of kinderen die terugkwamen en hun ouders verloren waren, of ouders hun kinderen. Overlevenden die na de oorlog naar hun oude huis terugkeerden moesten zien hoe dit nu door vreemden bewoond werd, of Joden die terugkeerden en een boete opgelegd kregen omdat zij de erfpacht van hun huis tijdens de oorlog niet betaald hadden. Maar een paar situaties die we vandaag voorbij hoorden komen, maar ze laten ons een beetje proeven aan de bitterzoete smaak van vrijheid die de Joden gekend hebben na de oorlog.

Gedicht uit de tentoonstelling

Een bijzonder gebruik dat ieder jaar plaatsvindt, is het noemen van de namen van de slachtoffers. Familieleden, vrienden of kennissen krijgen de mogelijkheid namen te noemen van hen die zij in de oorlog verloren hebben. Een voor een staan zij op om de namen van individuen of soms zelfs hele gezinnen te noemen. De oorlog heeft hen al lang geleden weggenomen, maar dit is een van de manieren waarop de herinnering aan deze mensen levend wordt gehouden.

Het noemen van de namen van de slachtoffers

Tijdens de dienst worden er zeven kaarsen aangestoken, zes van herdenking en één van hoop. Iedere keer dat een kaars wordt aangestoken horen we het levensverhaal van de kaarsaansteker. Aangrijpende verhalen die de oorlog voor ons iets dichter bij brengen en ons beeld van de oorlog iets completer maken. Een van de kaarsaanstekers zegt dat we ervoor moeten waken dat de toekomst zich niet herhaalt. Ook vandaag verliezen we de mens uit het oog, worden minderheden onderdrukt of verdwijnen ze zelfs. In dit land, in Nederland. Een scherpe boodschap, maar er wordt instemmend geknikt. En dan de kaars van de hoop. Er wordt bewondering uitgesproken voor allen die de Shoah overleefden. Zij wisten uit deze hopeloze situatie hun leven weer op te pakken en hebben gewerkt aan een toekomst voor hen die na hen kwamen. Wat een voorrecht om hen hier vandaag en de afgelopen maanden te mogen ontmoeten!